Wraz z wiekiem pogarszają się sprawność organizmu i zdrowie. W momencie, gdy senior zaczyna mieć kłopoty z ubieraniem się, wykonywaniem czynności pielęgnacyjnych i obowiązków domowych, pomoc opiekunki staje się niezbędna. Mimo to, dla kondycji psychicznej i fizycznej naszego podopiecznego bardzo istotne jest zachowanie aktywności. Dlaczego samodzielność osób starszych jest tak ważna? I jak do niej zachęcać?
Brak samodzielności osoby starszej – skąd się bierze?
Wraz ze starością pojawiają się zmiany, które mają wpływ na funkcjonowanie seniora. Wydolność organizmu maleje, w zamian pojawiają się przewlekłe dolegliwości i poważne choroby. Jest to coś zupełnie naturalnego. Niestety prowadzi do wycofania z różnych aspektów życia. Senior czuje się słabszy, wykonanie codziennych czynności sprawia mu trudność. Zauważa też, że opiekunka chętnie wyręcza go w wielu rzeczach. Usługi opiekuńcze świadczone seniorom mają im pomóc w tym trudnym okresie życia, ale z drugiej strony całkowite ograniczenie udziału w samoopiece i prowadzeniu domu są szkodliwe. Dotyczy to także ograniczenia kontaktów międzyludzkich. Można powiedzieć, że brak chęci do bycia samodzielnym powoduje jeszcze większy jej brak. Stan chorego bowiem pogłębia się a jego forma tylko się pogarsza.
Co daje zachęcanie do samodzielności?
Przez całe życie jesteśmy w różny sposób aktywni. Począwszy od zabaw w dzieciństwie, przez szkołę, pracę i życie rodzinne. Niemal każdy ma jakieś hobby: spacery, ćwiczenia, podróże lub wyjścia do kina. Wiele aktywności wiąże się z wypełnianiem obowiązków zawodowych i utrzymaniem kontaktów z przyjaciółmi. To wszystko jest podstawą satysfakcjonującego życia. Przede wszystkim zaspokajamy swoje podstawowe potrzeby, ale też wyzwania dają nam motywację do działania. W życiu osób starszych wiele z tych aspektów już nie funkcjonuje. Przeszli na emeryturę, dzieci założyły swoje rodziny. Oni sami natomiast stracili część zdrowia. Sprawia to, że nie mają chęci do działania i czekają aż ktoś zadba o nich. Dobra opiekunka powinna zmotywować do działania. Zachęcanie seniorów do dbałości o siebie, w tym o własną higienę jest dla nich niezmiernie ważne. Dzięki temu realizują podstawowe potrzeby, co korzystnie wpływa na ich psychikę. Zostaje zachowana równowaga emocjonalna i umysłowa. Samodzielność może nawet do opóźnić chorobę Alzheimera, demencję a także inne choroby przewlekłe. Również ciało na tym zyskuje. Dostosowane do stanu zdrowia obowiązki, są naturalną formą rehabilitacji. Uzupełniają regularne spacery na świeżym powietrzu. Osoba starsza, która zda się zupełnie na opiekunów jest narażona na izolację, znaczne ograniczenie sprawności, nawet depresję. Nawet, kiedy choroby znacznie utrudniają samodzielne codzienne funkcjonowanie, nadal można zostawić podopiecznemu pole do popisu. Trzeba usunąć ewentualne zagrożenia i wprowadzić taki plan dnia, w którym senior będzie miał okazję zadbać sam o siebie.
Osoby starsze – samodzielność a pewność siebie i trening umysłowy
Samodzielność osoby starszej przynosi jeszcze dodatkowe zalety, mianowicie wzmaga pewność siebie i stanowi trening dla umysłu. Kiedy człowiek w podeszłym wieku radzi sobie w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, stanowi to dla niego dużą wartość. Warto skupić się na systematycznych, małych rytuałach. Jeśli uda się utrzymać regularność i nadać życiu odpowiedni rytm, znacznie wzrośnie poczucie własnej wartości seniora. Proste czynności pielęgnacyjne czy dbanie o własny pokój nie są bardzo męczące, ale dają gwarancję dłuższej sprawności fizycznej. Samowystarczalność i aktywność dodają osobom starszym energii i optymizmu. Kiedy uda się jedno, łatwiej namówić podopiecznego na kolejne zadanie.
Opiekunka może wykorzystać zainteresowania podopiecznego do wykazania inicjatywy. Dobrym przykładem jest tu gotowanie. Możesz poprosić o podzielenie się przepisami, a później wspólne przygotowanie ulubionych dań. Własnoręczne krojenie warzyw, odtwarzanie w głowie receptury wspaniale działa na koncentrację i skupienie. Jest też świetnym ćwiczeniem pamięci. Najlepiej wciągać seniora w aktywności, które dobrze zna i przez całe życie zgromadził wiedzę i doświadczenie na ich temat.
Nie wyręczaj, ale nie naciskaj
Bardzo ważnym zadaniem, jakie czeka opiekunkę, jest dbanie o samodzielność seniora w codziennym życiu. Zakres tej samodzielności będzie określał stan chorego. Przede wszystkim istotna jest uważna obserwacja. Dopóki podopieczny radzi sobie, lub opiekunka ma pewność, że może sam sobie poradzić, nie należy się angażować. Wręcz przeciwnie, trzeba zachęcać do przejęcia inicjatywy. Grunt to dopasowanie zadań do sił. Do pewnego momentu utrzymanie czystości we własnej sypialni będzie w zasięgu możliwości seniora. Można mu przy tym delikatnie pomóc lub uprzyjemnić czas rozmową albo słuchaniem muzyki podczas wykonywania prac. Również dbanie o siebie długo może być satysfakcjonujące dla osoby starszej. Codzienne uczesanie włosów, ubranie się lub wykonanie samodzielnie prostych zabiegów kosmetycznych nie będzie czymś ponad siły, a może sprawić radość. Doceniaj każdy przejaw chęci do działania. Każdy lubi, kiedy jego wysiłek zostanie zauważony a efekt pochwalony. Wykonywanie wielu czynności sprawia trudności osobom starszym. Tym bardziej ucieszy je, że opiekun zwrócił uwagę na ich trud. Bądź pomocna, ułatwiaj podopiecznemu zadania, ale nigdy nie gaś ich inicjatywy. Nawet jeśli realizacja czegoś miałaby potrwać dłużej. Niezwykle ważne jest, żeby nie krytykować osób starszych i nie poprawiać demonstracyjnie efektu ich działań.
Musisz jednak zwrócić uwagę na to, że przyczyny niesamodzielności są różne. Apatia i bierność mogą wynikać z postępujących chorób lub bólu jaki towarzyszy jakiejkolwiek aktywności. Staraj się poznać te powody, w miarę możliwości je zwalczaj. Wspieraj seniora w jak najdłuższym samodzielnym, codziennym funkcjonowaniu . Kiedy jednak przyjdzie pora na większe zaangażowanie z Twojej strony zrób to.
ATERIMA MED – https://www.aterima-med.pl/
