Korzystanie z uprawnień pracowniczych wiąże się z koniecznością dochowania licznych wymogów natury formalnej. Przede wszystkim wskazuje się, że wymiar urlopu wypoczynkowego uzależniony jest od stażu pracy, jakim legitymuje się dany pracownik. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że istnieją pewne szczególne okresy w życiu, które mogą być z powodzeniem wliczone do stażu pracy. Tym samym pracownik ma możliwość wcześniejszego uzyskania 26 dni urlopu wypoczynkowego w skali roku. W innej sytuacji mógłby znaleźć się w niekorzystnym położeniu, które polegałoby na tym, że przysługiwałyby mu jedynie 20 dni wolne w roku kalendarzowym – tak jak pracownikom, którzy mają zaliczone jedynie 10 lat pracy w zawodzie.
Do wspomnianego wyżej wymiaru z powodzeniem można wliczyć okres poprzedniego zatrudnienia. Staż do urlopu wliczany jest sukcesywnie. Oznacza to, że nie zwraca się uwagi jedynie na poprzedni zakład pracy, ale również wszystkie poprzednie zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę. Szczególnie ostatnia kwestia budzi wiele kontrowersji i wątpliwości natury praktycznej. Otóż jak powszechnie wiadomo, na rynku pracy stosowane są umowy cywilnoprawne, takie jak umowa zlecenie czy umowa o dzieło. Zatrudnienie w oparciu o te kontrakty nie wlicza się do ogólnego stażu pracy, a co za tym idzie – okresy te nie podlegają jakiejkolwiek ochronie ze strony organów administracji publicznej. Dlatego osoby, które są notorycznie zatrudniane w oparciu o kontrakty cywilnoprawne, bardzo dużo na tym tracą. Istnieje szansa, że za niedługo ustawodawca znacząco ukróci ten proceder, z czego będą zadowolone całe rzesze pracowników. Jest to pożądany przez społeczeństwo kierunek zmian, który jest dodatkowo popierany przez związki zawodowe oraz inne organizacje o podobnym charakterze działalności.
Każda osoba, która pobierała zasiłek dla bezrobotnych, może z powodzeniem wliczyć ten okres do ogólnego stażu pracy. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że jest to czas składkowy, w trakcie którego odprowadzane są daniny na rzecz organów rentowych. Aby sytuacja osób zatrudnionych była bardziej korzystna, składki wyliczane są jedynie na podstawie minimalnego wynagrodzenia na pracę w danym roku budżetowym. Dzięki temu osoby pobierające zasiłki nie są skazane na ponoszenie znacznych nakładów finansowych i zyskują staż pracy, który jest w całości zaliczany na poczet uprawnień urlopowych oraz innych korzyści, jakie związane są z długością pozostawania w zatrudnieniu.
Bardzo często dochodzi do sytuacji, w których okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców jest wliczany do stażu pracy. Dotyczy to jedynie osób, które wykonywały takie czynności po ukończeniu 16 roku życia. Problematyczne może okazać się jednak udowodnienie tego faktu przez pracodawcą. Dlatego zdecydowanie dobrze jest zapytać znajomych oraz sąsiadów, czy zdecydują się na zeznawanie w charakterze świadków. Obecnie jednak stosowana jest uproszczona forma, która polega na tym, że osoby te składają niezbędne oświadczenia na piśmie pod rygorem odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań. Jeżeli oświadczenia te nie będą budziły wątpliwości, radca prawny zatrudniony w ramach zakładu pracy stwierdza ich prawomocność, a co za tym idzie – okres pracy w gospodarstwie rodzinnym danej osoby jest z powodzeniem wliczany do ogólnego stażu pracy.
W czasach, gdy istniał powszechny obowiązek wojskowy, pojawił się problem praktyczny. Polegał on na tym, że czas służby w tej formacji nie był wliczany do stażu pracy. Tym samym żołnierze mogliby dojść do przekonania, że był to czas stracony. Na szczęście prawodawca bardzo szybko zdecydował się na zmianę przepisów w tym zakresie. Obecnie osoby, które odbywały zasadniczą służbę wojskową, mają czas jej odbywania wliczony do stażu pracy. Ponadto ludzie, którzy służyli w wojski zawodowym, mogą oprócz tego korzystać z prawa do przyspieszonej emerytury. Zaznacza się jednak, że musi upłynąć jednak okres co najmniej dwuletniej karencji. Warto nadmienić, że osoby, które pełniły służbę wojskową jedynie dyspozycyjnie, nie są uprawnione do korzystania z takich świadczeń, a co się z tym wiąże – nie mogą oni doliczyć czasu służby do ogólnego stażu pracy. Sytuacja ta doprowadziła do tego, że obecnie pełnienie posługi w formacjach mundurowych nie jest tak korzystne jak kiedyś.
Do stażu pracy należy również doliczyć okres odbywania nauki. Co do zasady edukacja w każdej placówce oświatowej upoważnia do zaliczenia tego czasu. Istotne jest jednak, że stopień szkoły jest kluczowy dla określenia, ile lat stażu pracy można wykazać. Na ogół większość młodych ludzi posiada wykształcenie wyższe, przez co mogą doliczyć aż 8 lat doświadczenia zawodowego. Nieco inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku absolwentów szkół średnich i techników. W ich przypadku możliwe jest wykazanie zaledwie 6 dodatkowych lat pracy. Wtedy, gdy dana osoba pracowała w trakcie pobierania nauki, wybiera się wariant, który jest dla niej korzystniejszy. Z reguły wlicza się wtedy okres edukacji, ponieważ jest on znacznie szerszy niż ewentualne doświadczenia zawodowe.
W pewnych sytuacjach również chałupnictwo może przysłużyć się do wcześniejszego nabycia prawa do dłuższego urlopu wypoczynkowego. Warto jednak nadmienić, że dotyczy to wyłącznie osób, które wykonywały obowiązki w ramach umowy o pracę nakładczą. Jest to specjalny kontrakt uregulowany w prawie pracy, od którego odprowadzane są należności publicznoprawne oraz składki na ubezpieczenia społeczne. Ponadto niezbędne jest przyjęcie, że pracownik dokonywał stałego podnoszenia swoich kwalifikacji w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Oprócz pracy nakładczej, z powodzeniem do stażu pracy można wliczyć urlop bezpłatny na pracę w innym zakładzie. Czasami dochodzi do szczególnych sytuacji, w których pracodawca decyduje się na udzielenie takiej przerwy. Dotyczy to w szczególności prac sezonowych, które wykonywane są poza granicami kraju. Jak wiadomo, takiej pracy dorywczej nie wlicza się do stażu pracy, lecz okres urlopu bezpłatnego może stanowić podstawę do takiego zaliczenia.
