rodzaje patelni

Patelnia to jeden z najczęściej używanych sprzętów kuchennych – jej popularność nie oznacza jednak, że istnieje jeden, uniwersalny jej typ. Rodzaje patelni to bowiem bardzo szerokie zagadnienie, obejmujące nie tylko aspekt kulinarny, ale też wiedzę z zakresu na przykład materiałoznawstwa. W tym artykule podpowiadamy, jak dobrać najlepszą patelnię do swoich potrzeb.

Zestaw funkcjonalnych patelni to, obok kompletu garnków, jeden z najważniejszych elementów wyposażenia każdej kuchni – bez względu na to, czy prowadzimy ekskluzywną restaurację, czy gotujemy jedynie dla siebie. Co ważne, na patelni można przyrządzić dania nie tylko wprost kojarzące się ze smażeniem – ten rodzaj sprzętu kuchennego jest teraz używany na przykład jako narzędzie wspomagające zdrowe odżywianie się. A wszystko to za sprawą ogromnego bogactwa rodzajów patelni, pozwalającego na przygotowanie niemal każdej potrawy.

Dlaczego wybór odpowiedniego rodzaju patelni jest ważny?

Truizmem będzie stwierdzenie, że każdy z dostępnych rodzajów patelni nadaje się do przyrządzania innego rodzaju potrawy, jednak – to prawda. Na innej patelni usmażymy naleśniki, inna nada się zaś do mięsa czy warzyw. Decydują o tym m.in. takie czynniki jak:

  • materiał wykonania,
  • rodzaj powłoki,
  • wielkość patelni,
  • kształt,
  • rodzaj uchwytu,
  • producent i cena.

    W tym artykule omówimy pokrótce każdy z powyższych aspektów.

patelnia stalowa

Rodzaje patelni – przegląd materiałów

Materiał wykonania oraz rodzaj powłoki mają ogromne znaczenie w kontekście kontaktu z żywnością, ponieważ różne metale, z których patelnie są wykonane, odmiennie zachowują się pod wpływem wysokiej temperatury. Aby świadomie podejmować decyzje dotyczące swojego zdrowia, warto zgłębić nieco to zagadnienie.

Ogólny podział ze względu na materiał, z jakiego patelnia jest wykonana, wygląda następująco:

Patelnia teflonowa

Jest to w zasadzie patelnia aluminiowa, pokryta warstwą teflonu. Patelnie teflonowe uchodzą za najpopularniejszy rodzaj patelni w polskich domach. Powodem tego jest niska cena oraz komfort użytkowania – patelnia teflonowa nie wymaga użycia dużej ilości tłuszczu (niektórzy nie używają go wcale), ponadto smażone potrawy do niej nie przywierają, jest zatem niezwykle łatwa w czyszczeniu. Do wad patelni teflonowej należy zaliczyć wysoką podatność na zarysowania – aby ich uniknąć, należy używać do niej jedynie drewnianych lub plastikowych przyrządów. Co więcej, zarysowany teflon jest niebezpieczny dla zdrowia, uszkodzonych patelni teflonowych nie powinno się zatem dłużej wykorzystywać.

Patelnia kamienna (granitowa)

Patelnia kamienna, zwana także granitową, ze względu na materiał, z jakiego jest wykonana, charakteryzuje się bardzo wysoką wytrzymałością na uszkodzenia, także te powstałe na skutek używania metalowych przyborów kuchennych. Kolejną jej zaletą jest nieprzywieralna powłoka, a także fakt, że do smażenia na niej niemal w ogóle nie potrzeba tłuszczu. Patelnia kamienna wyróżnia się spośród innych patelni atrakcyjnym designem. Jest ponadto całkowicie bezpieczna dla zdrowia.

Patelnia ceramiczna

Patelnia ceramiczna jest w stosunku do patelni teflonowej mniej podatna na uszkodzenia i zarysowania. Jej ogromną zaletą jest też fakt, że jest całkowicie bezpieczna – do jej produkcji nie używa się potencjalnie szkodliwych dla ludzi związków. Patelnie ceramiczne można ponadto nagrzewać do znacznie wyższych temperatur niż teflonowe – aż do 450 stopni Celsjusza.

Patelnia stalowa

Uchodzi ona za niezniszczalną, i słusznie – bardzo trudno jest zarysować stal nierdzewną. Używając tej patelni, nie musimy się zatem martwić rodzajem przyborów kuchennych, jakie do niej używamy, śmiało można ją także czyścić druciakiem. Minusem jest natomiast fakt, że w przeciwieństwie do patelni ceramicznych i teflonowych użycie tłuszczu jest tu absolutną koniecznością. Patelnia stalowa nie nagrzewa się też zbyt szybko.

Patelnie żeliwna

Zwana też patelnią cygańską, to popularny zwłaszcza dawniej typ patelni, teraz również mający swoich zwolenników. Do niewątpliwych plusów należy zaliczyć szybkie nagrzewanie się i dobre przewodnictwo ciepła. Patelnia ta jest również odporna na zarysowania i uszkodzenia. Co więcej, udowodniono jej prozdrowotne działanie – w wysokiej temperaturze wydziela żelazo, wartościowe zwłaszcza dla anemików i osób chorych na serce. Za minusy tego rodzaju patelni można uznać konieczność użycia tłuszczu do smażenia, dużą kruchość, jej całkiem sporą wagę oraz zazwyczaj, wysoką cenę.

Patelnia miedziana

Największym atutem patelni miedzianej jest bez wątpienia znakomite trzymanie ciepła oraz szybkie nagrzewanie się. Wszystko to za sprawą materiału, z jakiego jest wykonana – miedź jest znana jako świetny przewodnik ciepła. Od środka patelnia miedziana pokryta jest warstwą stali, co sprawia, że jest także odporna na zarysowania i bezpieczna dla zdrowia. Ze względu jednak na to, że patelnia miedziana jest ciężka oraz dość droga, używana jest głównie przez profesjonalistów w branży gastronomicznej.

Patelnia tytanowa

W skrócie powiedzieć można, że patelnia tytanowa łączy w sobie wszystkie zalety wymienionych powyżej patelni: tak jak patelnia żelazna i stalowa jest niezwykle trwała, odporna na uszkodzenia oraz bezpieczna dla zdrowia, tak jak patelnia miedziana znakomicie przewodzi ciepło, podobnie jak patelnie ceramiczna i teflonowa – jest łatwa w czyszczeniu i nie wymaga użycia dużej ilości tłuszczu. Czy ma jednak jakieś wady? Jedną, i to niestety dość istotną – jest to wysoka cena. Z drugiej strony czasem jednak warto zapłacić więcej i mieć pewność tego, że posiadamy sprzęt najlepszej jakości, który będzie służył nam przez długie lata.

wybór patelni kuchennych

Rodzaje patelni – przegląd zastosowań

Na materiale wykonania zróżnicowanie patelni się nie kończy. Innym, nie mniej ważnym kryterium, jest zastosowanie danej patelni. I choć łączy się ono po części z tym, z czego patelnia jest wykonana, to na rynku istnieją już rodzaje patelni o ściśle określonej nazwie związanej z jej przeznaczeniem. Wymienić tu można następujące rodzaje patelni:

  • patelnia do naleśników – naleśniki to jedne z najpopularniejszych dań w polskich domach, nic więc dziwnego, że istnieje specjalny typ patelni, dzięki któremu można w szybki i łatwy sposób otrzymać pyszne placki. Jej wyróżnikiem są płytkie brzegi, duża okrągła powierzchnia oraz niewielka waga, dzięki której można z łatwością podrzucać naleśniki podczas smażenia.
  • patelnia do jajek – posiada specjalne zagłębienia, w których umieszcza się jajka – pozwala to na osiągnięcie przez nie tego samego stopnia wysmażenia. Dołki te pozwalają także na przygotowywanie rozmaitych placuszków czy racuchów.
  • patelnia grillowa – posiada charakterystyczne rowki, w których osiada tłuszcz z grillowanych potraw. Do smażenia nie trzeba zatem używać osobnego tłuszczu, co sprawia, że przyrządzone w ten sposób dania są nie tylko pyszne, ale i zdrowe.
  • patelnia wok – używana jest do przygotowywania dań kuchni azjatyckiej. Jej cechą charakterystyczną jest niemal stożkowaty kształt, sprawiający, że ze źródłem ciepła styka się niewielka powierzchnia, co zapobiega przypalaniu się potraw oraz umożliwia smażenie bez użycia tłuszczu (sprawdź np. model patelnia Olivilla wok).

patelnia teflonowa

Na co jeszcze zwracać uwagę podczas kupowania patelni?

Gdy już wiesz, jakie rodzaje patelni najbardziej odpowiadają Twoim potrzebom, nie pozostaje nic innego jak udać się do sklepu. W tym miejscu dochodzi jednak jeszcze kilka dodatkowych rzeczy, o których powinieneś wiedzieć, aby uniknąć nieudanego zakupu.

  • marka i cena – choć nie należą one do parametrów technicznych, marka i cena w przypadku patelni naprawdę wiele mówią. Warto wybierać patelnie jedynie sprawdzonych, renomowanych producentów – jest to niejako gwarancja tego, że patelnia jest wykonana z dobrej jakości materiałów oraz nie stanowi zagrożenia dla naszego zdrowia.
  • wielkość – większość rozmiarów patelni waha się między 20 a 28 cm, warto jednak i w tym przypadku zastanowić się, jakie są nasze potrzeby. Jeśli np. kupujemy patelnie dla gastronomii, lepszym wyjściem będzie wybór patelni większych. Nawet jednak wtedy, gdy najmniejsze dostępne patelnie w zupełności nam wystarczą, zawsze warto mieć na wyposażeniu co najmniej jedną dużą – na wypadek konieczności zorganizowania większego obiadu czy przyjęcia.
  • głębokość – chociaż znakomita większość patelni ma standardową, niezbyt dużą głębokość, istnieją także patelnie wyróżniające się bardzo wysokimi ściankami, upodabniającymi je do zwykłych garnków, co potęgowane jest jeszcze przez obecność po obu stronach uchwytów. Głębokie patelnie znakomicie nadają się do smażenia i duszenia dużej ilości produktów. Dzięki ich specjalnie wyprofilowanemu kształtowi nie musimy się obawiać, że jedzenie wysypie się na blat kuchenki.
  • rodzaj kuchenki – koniecznie podczas dokonywania zakupu sprawdź, czy interesująca Cię patelnia nadaje się na kuchenkę, którą posiadasz! Nie wszystkie patelnie nadają się na przykład do użytku na kuchenkach indukcyjnych – w takich przypadkach należy wybierać specjalne patelnie indukcyjne o ferromagnetycznym dnie.
  • uchwyt – sprawdź, czy uchwyt jest dobrze dopasowany do dłoni – nie ma nic gorszego niż niewygodna, wyślizgująca się z dłoni podczas smażenia rączka. Skontroluj także, czy uchwyt jest dobrze przytwierdzony do samej patelni. Najlepiej oczywiście, jeśli jest on na stałe z nią połączony.

Rodzaje patelni – podsumowanie

Nawet jeśli staramy się w codziennej diecie unikać smażonych potraw, każda kuchnia powinna mieć na wyposażeniu co najmniej jedną patelnię. Różne rodzaje patelni pozwolą na przyrządzanie potraw, które usatysfakcjonują niemal każde podniebienie – brak konieczności używania tłuszczu zadowoli każdego amatora zdrowego odżywiania się, dania przyrządzone na patelni grillowej usatysfakcjonują wszystkich, którzy nie wyobrażają sobie obiadu bez mięsa, zaś patelnia do naleśników pozwoli otrzymać tak uwielbiane przez dzieci placki. Mamy nadzieję, że ten artykuł pomógł Ci odnaleźć się w gąszczu rodzajów patelni i przybliżył podstawowe różnice między nimi. Od teraz pytanie, jaką patelnię wybrać, nie będzie już problemem!

[Głosów:1    Średnia:5/5]

ZOSTAW ODPOWIEDŹ